Żaba moczarowa

łac: Rana arvalis
ang: Field (Moor) frog

Występowanie:
Zasięg występowania żaby moczarowej obejmuje środkową i północną część Europy, tereny północnej Francji i Belgii, Rosję oraz północną część Azji. W Polsce występuje głównie na terenach nizinnych całego kraju, spotykana również na terenach do około 800m n.p.m.

Morfologia:
Zaliczana jest do „żab brunatnych”. Jej wielkość nie przekracza 9cm ciała. W ogólnym pokroju morfologicznym przypomina Żabę trawną (Rana temporaria). Ciało delikatniejsze, wydłużone, głowa nieoddzielona od reszty ciała o zwężonym i zaostrzonym pysku. Posiada długie i silne nogi, palce tylnych kończyn połączone słabo rozwiniętą błona pławną. Tylne nogi w stosunku do osi ciała ustawione są prostopadle. Skóra cienka, wilgotna i gładka. Obecne są wyraźne i wysokie fałdy grzbietowe. Ubarwienie żaby moczarowej jest podobne do żaby trawnej. Strona grzbietowa w różnych odcieniach brązu, rzadziej oliwkowo-brązowa, nieregularnie ciemno lub jasno plamista. Kolory te mogą się wzajemnie przenikać. Wzdłuż grzbietu biegnie zazwyczaj jasna, stosunkowo szeroka pręga (linia kręgowa). Zewnętrzna strona tylnych kończyn pokryta jest dużymi, ciemnymi plamami tworzącymi pasy. Ubarwienie strony brzusznej jest jaśniejsze, waha się w odcieniach bieli i żółci. Zazwyczaj powierzchnia brzuszna jest bezplamista, lecz bardzo rzadko może być pokryta małymi, drobnymi plamkami. Na bocznej powierzchni tułowia, graniczącej z powierzchnią brzuszną występują charakterystyczne ciemnobrązowe plamy. Może być to jedna, nieregularna plama, bądź kilka większych. Na głowie występują charakterystyczne, ciemnobrązowe lub brunatne plamy skroniowe. Wyróżnia się 3 typy ubarwienia żaby moczarowej: plamisty, pręgowany i formę zarówno bez plamistości jak i pręg na stronie grzbietowej. Dymorfizm płciowy najłatwiej zauważalny w okresie godowym u samców, które przybierają jednolitą, bladoniebieską, wręcz liliową barwę grzbietową. Plamistości i pręgi zanikają. Im cieplej i słoneczniej tym kolor staje się bardziej intensywny. Podobnie jak u żaby trawnej, brzuch jest biały, kremowy z delikatnym niebieskawym odcieniem oraz szarawą plamą podgardzielową. U samców na przednich kończynach występują charakterystyczne, ciemne modzele godowe oraz rezonatory umieszczone po obu stronach głowy. Podczas godów skóra samic staje się bardziej chropowata. Poza porą godową samica jest większa od samca, o ciemniejszym, bardziej kontrastowym ubarwieniu ciała. Błony pławne palców tylnych kończyn są słabiej rozwinięte aniżeli u samców.

Środowisko życia i zimowanie:
Jest gatunkiem ściśle lądowym, o aktywności dziennej. Zamieszkuje tereny nizinne na terenie całego kraju. Wybiera tereny „suchsze” od żaby trawnej. Środowiskiem życia żaby moczarowej są lasy iglaste, otwarte lasy mieszane, polany i wilgotne łąki. W sen zimowy zapadają w październiku. Zimują na lądzie w kryjówkach, za które służyć mogą nory gryzoni, zagłębienia ziemne, sterty gałęzi i ściółki. Miejscem zimowiska jest jej środowisko życia. Ze snu budzi się wiosną, przeważnie w marcu.

Rozmnażanie:
Gody odbywają się w zbiornikach o wodzie stojącej o bogatej roślinności, do których odbywają wędrówki z miejsc zimowisk. Samce nawołują partnerki cichym, kwilącym odgłosem godowym. Po złączeniu się osobników w pary, samiec obejmuje samicę silnym uchwytem kończyn przednich, zwanym ampleksusem. Zapłodnienie jest zewnętrzne. Samica składa skrzek w postaci dużych, foremnych wśród roślin przybrzeżnych. Przeobrażenie kijanek odbywa po około 2-4 miesiącach, zależnie od warunków atmosferycznych i klimatycznych.

Zagrożenia:
Głównym zagrożeniem jest zanikanie naturalnych siedlisk, często związanych z działalnością człowieka, np. wylesianie, nieprawidłowo prowadzone procesy melioracji. W czasie wędrówek giną również na drogach szybkiego ruchu. Żaba trawna często zamieszkuje środowisko w bliskim sąsiedztwie człowieka, przez co ginie lub traci kończy np. podczas sianokosów. Niekorzystne jest również stosowanie środków ochrony roślin, pestycydów. Innym typem zagrożenia są pasożyty np. nicienie, wirusy i grzyby.

Ochrona:
Zaleca się obejmowanie ochroną naturalnych miejsc występowania żaby wodnej. Zachowywanie różnorodności terenu, poprawienie gospodarki melioracyjnej, korzystne jest także tworzenie korytarzy ekologicznych - pozwalających na kontaktowanie się osobników różnych populacji. W Polsce żaba moczarowa podlega ścisłej ochronie gatunkowej.