Żaba trawna

łac: Rana temporaria
ang: Common (Grass) frog

Występowanie:
Żaba trawna ma bardzo duży zasięg występowania. Zamieszkuje środkową i północną część Europy, Azję Mniejszą i Wyspy Japońskie. Zasięg jej występowania obejmuje cały Półwysep Skandynawski, Rosję oraz Anglię. Na Półwyspach: Iberyjskim, Bałkańskim i Pirenejskim sięga głównie ich północnych rejonów. W Polsce występuje pospolicie na terenie całego kraju.

Morfologia:
Jest najczęściej spotykanym gatunkiem „żab brunatnych”. Jej wielkość nie przekracza 11cm ciała. Ciało masywne, wydłużone, głowa nieoddzielona od reszty ciała o zaokrąglonym i zwężonym pysku. Posiada długie i silne nogi, palce tylnych kończyn połączone słabo rozwiniętą błona pławną. Tylne nogi w stosunku do osi ciała ustawione są prostopadle. Skóra wilgotna i gładka. Ubarwienie i plamistość tego gatunku żaby jest bardzo zmienne. Strona grzbietowa zgniłozielona lub w różnych odcieniach brązu, nieregularnie ciemno lub jasno plamista. Kolory te mogą wzajemnie się przenikać. Zewnętrzna strona tylnych kończyn pokryta jest dużymi, ciemnymi plamami tworzącymi pasy. Ubarwienie strony brzusznej jest jaśniejsze, waha się w odcieniach szarości, zieleni i żółci, plamiste. Na głowie występują charakterystyczne, ciemnobrązowe lub brunatne plamy skroniowe. Dymorfizm płciowy najłatwiej zauważalny w okresie godowym u samców, które przybierają brunatną, niebiesko opalizujący barwę grzbietową. Brzuch staje się jednolicie biało-niebieski, błękitny, z siną plamą podgardzielową. U samców na przednich kończynach występują charakterystyczne, ciemne modzele godowe oraz rezonatory umieszczone po obu stronach głowy. Podczas godów skóra samic staje się bardziej chropowata. Poza porą godową samica jest większa od samca, o ciemniejszym ubarwieniu ciała, niekiedy samica przyjmuje ceglaste ubarwienie ciała- jednak jest to zjawisko stosunkowo rzadkie.

Środowisko życia i zimowanie:
Jest gatunkiem ściśle lądowym, o aktywności zmierzchowo-nocnej. Zamieszkuje tereny zarówno nizinne, wyżynne oraz górskie. Środowiskiem życia żaby trawnej są wilgotne lasy mieszane i iglaste, zacienione parki, ogrody, sady, wilgotne łąki i polany, pola uprawne. Miejsca te znajdują się dala od zbiorników wodnych, które wykorzystywane są tylko w okresie rozrodu i snu zimowego. Za dnia prowadzi skryty tryb życia, spotkać ją można jedynie w czasie deszczu. W sen zimowy zapadają w październiku. Zimują w rzekach i strumieniach o spokojnym nurcie, rzadziej w wodach stojących. Zwykle zagrzebują się w mule. Sporadycznie zimują na lądzie, zwykle są to osobniki młode. Ze snu budzi się wczesną wiosną, przy sprzyjających warunkach atmosferycznych spotykana jest nawet na przełomie lutego i marca.

Rozmnażanie:
Spośród wszystkich gatunków płazów, żaba trawna odbywa gody najwcześniej. Gody odbywają się w zbiornikach o wodzie stojącej, do których odbywają wędrówki z miejsc zimowisk. Samce nawołują partnerki cichym odgłosem godowym. Po złączeniu się osobników w pary, samiec obejmuje samicę silnym uchwytem kończyn przednich, zwanym ampleksusem. Zapłodnienie jest zewnętrzne. Samica składa skrzek w postaci dużych, foremnych kul przy powierzchni płytkich wód. Przeobrażenie kijanek odbywa po około 2-3 miesiącach.

Zagrożenia:
Głównym zagrożeniem jest zanikanie naturalnych siedlisk, często związanych z działalnością człowieka, np. wylesianie, nieprawidłowo prowadzone procesy melioracji. W czasie wędrówek giną również na drogach szybkiego ruchu. Żaba moczarowa często zamieszkuje środowisko w bliskim sąsiedztwie człowieka, przez co ginie lub traci kończy np. podczas sianokosów, lub pod kołami kosiarek. Niekorzystne jest również stosowanie środków ochrony roślin, pestycydów. Innym typem zagrożenia są pasożyty np. nicienie, wirusy i grzyby.

Ochrona:
Zaleca się obejmowanie ochroną naturalnych miejsc występowania żaby trawnej. Zachowywanie różnorodności terenu, poprawienie gospodarki melioracyjnej, korzystne jest także tworzenie korytarzy ekologicznych - pozwalających na kontaktowanie się osobników różnych populacji. W Polsce żaba trawna podlega ścisłej ochronie gatunkowej.