Żaba śmieszka

łac: Rana ridibunda (Pelophylax ridibundus)
ang: Marsh (Lake) frog

Występowanie:
Zamieszkuje tereny praktycznie całej Europy i Anglii. Spotykana także w Rosji, Azji Mniejszej, Iranie i północnej Afryce. W Polsce występuje na Pomorzu, w Wielkopolsce, w okolicach Warszawy i Krakowa. Zamieszkuje głównie niziny, rzadko spotykana w górach.

Morfologia:
Jest to największa „ żaba zielona” występująca w Polsce. Jej wielkość nie przekracza 14-17cm. Ciało masywne, krępe, głowa nieoddzielona od reszty ciała o zaokrąglonym i szerokim pysku. Posiada silne nogi, palce tylnych kończyn połączone są dobrze rozwiniętą błona pławną. Tylne nogi w stosunku do osi ciała ustawione są prostopadle. Skóra gruba, ziarnista, chropowata, pokryta dużymi brodawkami. Na powierzchniach bocznych tułowia posiada dobrze wykształcone fałdy grzbietowe. Ubarwienie strony grzbietowej jest oliwkowo-brązowe, pokryte charakterystycznie dużymi, nieregularnymi, ciemnobrązowymi lub ciemnozielonymi plamami. Linia kręgowa jest jasna i szeroka. Zewnętrzna strona tylnych kończyn pokryta jest dużymi, ciemnymi plamami tworzącymi pasy, natomiast w pachwinach i udach brązowo-czarne plamy zlewają się. Brzuch jest plamisty. Dymorfizm płciowy jest dobrze zauważalny. Samica jest większa od samca, o ciemniejszym ubarwieniu ciała i intensywniejszej barwie plamistości i bardziej kontrastowej linii kręgowej. Strona brzuszna samic jest jasna i intensywnie plamista. Samiec żaby wodnej posiada dwa ciemne rezonatory umieszczone z obu stron głowy. Podczas godów wykształcają się u niego ciemne modzele godowe. W okresie godowym wydaje charakterystyczne, czasami wręcz skrzeczące odgłosy.

Środowisko życia i zimowanie:
Jest gatunkiem ściśle związanym ze środowiskiem wodnym, o aktywności dziennej. Żyje w dużych, stojących, zarówno naturalnych jak i sztucznych zbiornikach wodnych, bogato porośniętych roślinnością wodną. Chętnie zamieszkuje również starorzecza, śródleśne jeziora i głębokie rowy. W sen zimowy zapada na przełomie września i października. Zimuje w mule wodnym zamieszkiwanego zbiornika wodnego. Ze snu budzi się w marcu lub kwietniu.

Rozmnażanie:
Rozród bardzo podobny do żaby wodnej (Rana esculenta). Największa intensywność godów przypada na późną wiosną - od kwietnia do czerwca. Samce nawołują partnerki głośnym odgłosem godowym, tzw. „rechotem”. Po złączeniu się osobników w pary, samiec obejmuje samicę silnym uchwytem kończyn przednich, zwanym ampleksusem. Zapłodnienie jest zewnętrzne. Samica składa skrzek w postaci dużych, nieforemnych kul na dnie zbiornika lub na roślinach wodnych. Przeobrażenie kijanek odbywa się jesienią.

Zagrożenia:
Głównym zagrożeniem jest zanikanie naturalnych siedlisk, często związanych z działalnością człowieka, np. osuszaniem terenu oraz nieprawidłowo prowadzonymi procesami melioracji, zasypywanie zbiorników wodnych. W czasie wędrówek żaby giną również na drogach szybkiego ruchu. Innym zagrożeniem jest także pogarszanie się jakości wód w skutek zanieczyszczania zbiorników środkami ochrony roślin i herbicydami.

Ochrona:
Zaleca się tworzenie nowych zbiorników wodnych oraz obejmowanie ochroną naturalnych miejsc występowania żaby wodnej. Zachowywanie różnorodności terenu, poprawienie gospodarki melioracyjnej, zapobieganie osuszaniu terenów, korzystne jest także tworzenie korytarzy ekologicznych - pozwalających na kontaktowanie się osobników różnych populacji. Właściwa edukacja oraz doinformowanie społeczeństwa. Wprowadzenie programu jej reintrodukcji. Monitorowanie dynamiki populacji. W Polsce żaba śmieszka podlega ścisłej ochronie gatunkowej.