Rola ogrodów zoologicznych
Ogrody zoologiczne
Na przestrzeni kilkuset lat ogrody zoologiczne zdecydowanie zmieniły charakter swojej działalności. Dawniej były to niedostępne dla społeczeństwa zwierzyńce i menażerie należące do osób o wysokim statusie społecznym. Później te instytucje zostały otwarte dla szerokiej publiczności, głównie w celach poznawczych i edukacyjnych (nie było telewizji, a w szkołach o biologii nie uczono). W drugiej połowie ubiegłego wieku ogrody zoologiczne powstawały jak przysłowiowe grzyby po deszczu. W tamtym okresie utworzono większość polskich ogrodów zoologicznych. Każdy ogród działał jednak na własnych zasadach. Pod koniec ubiegłego wieku ogrody zoologiczne zaczęły się zrzeszać i wypracowywać standardy funkcjonowania, kodeksy etyki, wytyczne pielęgnacyjne i hodowlane, zasady dbałości o dobrostan zwierząt. Na przełomie wieków zaczęto coraz więcej uwagi poświęcać edukacji i dydaktyce. Powstały stowarzyszenia zrzeszające edukatorów zoologicznych, szkolących się wzajemnie i uczących od profesjonalistów. A teraz rozpoczął się proces przekształcania ogrodów zoologicznych w nowoczesne ośrodki zachowania bioróżnorodności, nastawione na zabezpieczenie gatunków zagrożonych wymarciem oraz szeroką przyrodniczą edukację społeczeństwa.
Każdy kraj i każdy ogród będzie musiał wypracować coś własnego ...
... i wiemy że ten proces nie będzie szybki. Jest jednak zgodność wiodących ogrodów zoologicznych, że takie przekształcenia muszą nadejść. W ogrodach zoologicznych od pewnego czasu powstają banki genów, zasoby zamrożonych tkanek, hodowla zagrożonych gatunków dzieje się na skalę międzynarodową lub globalną i jest coraz lepiej skoordynowana. Nacisk kładzie się na edukację ekologiczną, ochronę gatunków w miejscu ich naturalnego występowania (in situ), wspieranie ochrony ekosystemów i zagrożonych siedlisk. Na ogrody zoologiczne spada ogromna odpowiedzialność.
Warszawskie Zoo
Warszawskie Zoo jest liderem tych przekształceń i od pewnego czasu wyprzedza przeciętne europejskie ogrody zoologiczne. Z Fundacją Odtworzenia Tura tworzymy bank genów zagrożonych gatunków, w 2014 roku uruchomiliśmy bardzo nowoczesny ośrodek CITES wspierający światową ochronę zagrożonych gatunków, mamy Ptasi Azyl przyjmujący corocznie ponad 3 tysiące pacjentów (co jest konkretnym działaniem in situ i wspieraniem lokalnych populacji ptaków). Angażujemy się w czynną ochronę ginących gatunków ptaków, w tym głuszców i sokołów wędrownych, wspieramy ochronę Wisły i sąsiadujących z nią siedlisk, współpracujemy z kilkoma organizacjami przyrodniczymi, w tym ze Stołecznym Towarzystwem Ochrony Ptaków (którego jestem założycielem i honorowym członkiem), a ze wszystkich polskich ogrodów zoologicznych prowadzimy najwięcej ksiąg rodowych. Publikujemy najwięcej artykułów i czasopism. Nauczamy studentów na skalę międzynarodową, organizujemy międzynarodowe konferencje, szkolimy strażników miejskich wielu polskich miast i uczymy ich jak interweniować w przypadku potrzebujących pomocy zwierząt. Współdziałamy w szkoleniach studentów i lekarzy weterynarii w ramach specjalizacji z zakresu chorób zwierząt egzotycznych i ich dobrostanu. I jest to właściwy kierunek! Potwierdza to międzynarodowa społeczność ogrodów zoologicznych i trendy rozwoju ogrodów zoologicznych na świecie. Z jednej strony to powód do dumy, ale miejmy świadomość, że to dopiero początek długiej drogi. Stare chińskie przysłowie mówi: „nawet najdłuższa droga zaczyna się od jednego kroku”. Niech więc każdy zrobi ten jeden krok, przemyśli jakąś inicjatywę i zgłosi ją do mnie. Razem zdziałamy więcej!
dr Andrzej Grzegorz Kruszewicz - dyrektor Zoo
Pomagamy odtworzyć warszawskie łąki nad Wisłą
Warszawskie ZOO bierze udział w projekcie ekologicznym pn. " Restytucja łąk zalewowych na warszawskim odcinku OSOP Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły. (PLB140004)"? OSOP to Obszary Specjalnej Ochrony Przyrody.
Zajmujemy się bardzo ważnym działaniem na tych terenach - koszeniem (tylko po zakończeniu sezonu lęgowego ptaków) prawie 70 ha zaniedbanych nadwiślańskich terenów. Do projektu wybrano 6 obszarów "Żerań", "Golędzinów", "ZOO", "Gocław", "Rodzynkowa", oraz największy z nich "Wilanów".
Odtwarzanie łąk zalewowych jest związane z ograniczaniem występowania inwazyjnych gatunków obcego pochodzenia: nawłoci kanadyjskiej i późnej oraz klonu jesionolistnego. Nawłoć to bardzo ekspansywna roślina, szybko pleniąca się dzięki podziemnym pędom. Potrafi "zabić" każdą łąkę. Klon niszczy łęgi,
zarasta brzegi, zatrzymuje kłody, tamując przepływ wysokiej fali powodziowej. W niektórych miejscach (szczególnie tam, gdzie w glebie zachowało się już niewiele nasion roślin łąkowych) konieczny był wysiew
nasion zebranych na lepiej zachowanych łąkach w doliny Wisły i jej dopływów.
Dzięki projektowi zostaną odtworzone na terenach nadrzecznych kwietne łąki, nastąpi rozwój tzw. różnorodności biologicznej, bo łąki to nie tylko bogaty świat roślin, ale też i zwierząt, często rzadkich i zagrożonych wyginięciem
gatunków owadów - zwłaszcza motyli i innych bezkręgowców, płazów, gadów, ptaków, małych i dużych ssaków.
Autorami zamieszczonych zdjęć są: Katarzyna Ramotowska i Andrzej G. Kruszewicz
Wspieramy ochronę gibbońców górskich w Wietnamie
Warszawskie ZOO wraz z Fundacją Panda wspiera Projekt ochrony gibbońców górskich w Wietnamie!
Projekt rozpoczął się w czerwcu 2016 r. w Narodowym Parku Kon Ka Kinh i powstał dzięki współpracy między Stiftung Artenschutz a Stowarzyszeniem Zoologicznym we Frankfurcie (FZS), wspieranym finansowo przez członkowskie ogrody zoologiczne EAZA. Jest to kontynuacja podobnego projektu prowadzonego na rzecz gibbońców żółtolicych (Nomascus gabriellae) w rezerwacie Nam Nung w południowym Wietnamie.
Celem projektu jest:
- Ocena aktualnego rozmieszczenia i liczebności gatunku gibbońca górskiego (N. annamensis) w parku KKK;
- Stworzenie programu monitorowania gatunku;
- Przeszkolenie strażników leśnych z rozpoznawania gatunków naczelnych;
- Zwiększanie świadomości lokalnych mieszkańców na temat ochrony gatunków w regionie: zaprojektowanie plakatów i pocztówek z wizerunkiem gibbońca, współpraca ze szkołami znajdującymi się w strefie buforowej parku;
- Wyprodukowanie filmu na temat ochrony naczelnych w narodowym parku Kon Ka Kinh;
Gibbońce (Nomascus sp.) – należą do naczelnych zagrożonych wyginięciem, wpisanych do Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i objętych konwencją CITES (zalącznik I).
Wspieramy ochronę dzioborożców
Warszawskie ZOO przy wsparciu Fundacji PANDA bierze aktywny udział w pomocy dzioborożcom w ich naturalnym środowisku.
Każdy może pomóc przetrwać tym pięknym ptakom.
Wystarczy zakupić którąś ze skrzydlatych maskotek w sklepiku Fundacji Rozwoju Warszawskiego Ogrodu Zoologicznego "PANDA". Część dochodu z ich sprzedaży jest przeznaczona na wsparcie programu adopcji gniazd dzioborożców, prowadzonego przez Nature Conservation Foundation.
NCF zajmuje się ochroną unikalnej dzikiej flory i fauny Indii poprzez edukację i angażowanie lokalnych społeczności. Od 2003 roku Fundacja bada dzioborożce i monitoruje ich gniazda w rezerwacie tygrysów Pakke w dystrykcie East Kameng, Arunachal Pradesh. Pakke jest rajem dla dzioborożców, tutaj są cztery z dziewięciu gatunków: Great Hornbill (wielki dzioborożec), Wreathed Hornbill (dzioborożec fałdodzioby), Oriental Pied Hornbill (dzioborożec białobrzuchy) i Rufous-necked Hornbill (dzioborożec rdzawogłowy).
W 2011 roku NCF rozszerzyła obszar monitorowania poza rezerwat i zainicjowała Program Adopcji Gniazda Dzioborożca (Hornbill Nest Adoption Programme) wraz z lokalną społecznością i Departamentem Arunachal Forest.
Począwszy od 2018 roku mieszkańcy z terenów objętych programem zajmują się poszukiwaniem, monitorowaniem i ochroną dzioborożców i gniazd. Otrzymują za to wynagrodzenie i sprzęt terenowy, a także pewien procent funduszy jest przekazywany corocznie na cele rozwoju lokalnej społeczności. Do 2017 r.,udało się ochronić koło 40 gniazd dzioborożców oraz przynieść pomoc 103 ptakom.
Dlaczego dzioborożce trzeba chronić?
Te piękne ptaki są zagrożone wyginięciem, dość rzadko się rozmnażają, naturalnie są rozprzestrzenione w dużych odległościach od siebie. Są monogamiczne, mają długi sezon lęgowy (od marca do sierpnia), który wymaga intensywnej opieki rodzicielskiej. Gniazdują w dużych drzewach z miękkim drewnem z istniejącymi już zagłębieniami.
W okresie lęgowym pary dzioborożców znajdują odpowiednią dziuplę. Zamurowywują błotem i odchodami wejście do dziupli, ale przed końcem budowy samica wchodzi do dziupli, i wtedy samiec kończy budowę, zostawiając niewielki otwór, przez który karmi rodzinę. Ta biologia dzioborożców sprawia, że są niezwykle podatne na polowania, a wylesianie powodują utratę siedlisk, co oznacza spadek populacji i zanik miejsc gniazdowania.
Więcej o programie możecie przeczytać tutaj:
http://ncf-india.org/projects/hornbill-nest-adoption-program
Wspieramy ochronę płazów
Warszawskie ZOO wraz z Fundacją Panda wspiera Projekt ochrony płazów w naturze prowadzony przez Amphibian Survival Alliance (ASA).
Płazy należą do zwierząt najbardziej dotkniętych zmianami w środowisku, ponad połowa gatunków tej gromady jest zagrożona wyginięciem.
Zagrożeniem są zmiany klimatyczne (długie okresy suszy), niszczenie siedlisk, choroby grzybicze, inwazja obcych gatunków, odławianie do celów handlowych, zanieczyszczenie wód. Płazy jako pierwsze reagują na zanieczyszczenie środowiska, bo ich skóra pełni funkcje nie tylko bariery ochronnej, ale także płuc i nerek. Żaby są naszym sojusznikiem w walce z owadami, same są pokarmem dla innych zwierząt, odgrywając ważną rolę w ekosystemie.
ASA założona w 2011r. to światowe partnerstwo organizacji, grup i instytucji działających na rzecz wszystkich zagrożonych płazów. Organizacja ta prowadzi ukierunkowane badania i działania ochronne obejmujące płazy i ich siedliska, ściśle współpracując z doradcami i kluczowymi organizacjami, jak: ICUN SSC Amphibian Specialist Group (ASG) i Amphibian Ark (AArk), czyli Płazia Arka. Jej celem jest utrzymanie poza środowiskiem naturalnym wybranych gatunków płazów (które w naturze by wyginęły), po to aby można je było z powrotem wypuścić do naturalnego środowiska, jeśli minie zagrożenie i pozostaną odpowiednie dla płazów miejsca do ponownego zasiedlenia.
