Warszawskie ZOO otrzymało wyjątkowych patronów
Z radością informujemy, że Warszawskie ZOO zmieniło nazwę na: „Miejski Ogród Zoologiczny im. Antoniny i Jana Żabińskich w Warszawie".
Uchwała w tej sprawie podjęta 13.10.2022 r. przez Radę Miasta Stołecznego Warszawy podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego i weszła w życie z dniem 1 stycznia 2023 r.
Cieszymy się, że możemy w ten sposób uhonorować pamięć Państwa Żabińskich, którzy podczas okupacji niemieckiej, ryzykując własnym życiem, wykorzystali możliwości ogrodu zoologicznego do pomocy prześladowanym. Długo na to wydarzenie czekaliśmy, ale przychodzi ono w wyjątkowym momencie – w 2023 r., w roku jubileuszowym dla stołecznego ogrodu, kiedy to Warszawskie ZOO obchodzi 95 lecie istnienia. mówi Andrzej Kruszewicz, Dyrektor Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Warszawie.
W uzasadnieniu do uchwały możemy zaś przeczytać: Zmiana nazwy Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Warszawie (dalej: ZOO) wynika z chęci uhonorowania pamięci wybitnych Polaków, długoletniego dyrektora ZOO Jana Żabińskiego (1897 – 1974) oraz jego małżonki Antoniny Żabińskiej (1908 – 1971). Małżeństwo Żabińskich zapisało się na kartach historii m.st. Warszawy jako architekci i twórcy rozwoju ogrodu, a także jako wybitni bohaterowie, którzy podczas II wojny światowej ratowali osoby pochodzenia żydowskiego z warszawskiego getta oraz żołnierzy Armii Krajowej i udzielali im schronienia na terenie ZOO.
Swoją pozytywną opinię i poparcie pomysłu wyrazili m.in. Branżowa Komisja Dialogu Społecznego ds. Ochrony Zwierząt oraz Warszawska Rada Działalności Pożytku Publicznego.
To z inicjatywy Warszawskiego ZOO patronami stołecznego Ogrodu zostały legendarne postaci małżeństwa Żabińskich, których sylwetki pragniemy nieco przybliżyć.
Jan Żabiński urodził się w 1897 roku. Po maturze miał w planach studia zoologiczne w Belgii, jednak wybuch pierwszej wojny światowej pokrzyżował mu plany. Postanowił więc zostać w Warszawie i dołączyć do Polskiej Organizacji Wojskowej. Po wojnie ukończył studia na SGGW oraz UW, gdzie zdobył dyplom z agronomii i fizjologii. Nauczał w warszawskich szkołach. Pracował w Katedrze Zoologii Ogólnej i Fizjologii Zwierząt Domowych na SGGW. W tym okresie poznał swoją przyszłą żonę i wielką miłość – Antoninę Erdman. W 1929 roku Jan Żabiński wygrał konkurs na stanowisko dyrektora Warszawskiego Ogrodu Zoologicznego.
Antonina Żabińska (z domu Erdman) urodziła się w 1908 roku. Pierwsze lata spędziła w Rosji, ponieważ tam pracował jej ojciec. Wcześnie straciła oboje rodziców i z ciotką zbiegła do Taszkientu. W Warszawie zamieszkała już jako nastolatka. Tutaj podjęła naukę języków obcych, rysunku i malarstwa oraz skończyła kursy archiwistyczne. W trakcie pracy na SGGW poznała wykładającego tam Jana.
Oboje z pasją rozwijali Warszawskie ZOO, sprowadzili mnóstwo nowych gatunków i wyposażyli stołeczny Ogród w najnowsze sprzęty. Włączyli się także w działalność Międzynarodowego Stowarzyszenia Dyrektorów Ogrodów Zoologicznych. W 1937 roku na świat przyszła Tuzinka, słonica azjatycka. Było to ogromne wydarzenie, ponieważ była dwunastym na świecie przedstawicielem tego gatunku urodzonym w warunkach ogrodu zoologicznego. Niestety, rozwój stołecznego ZOO brutalnie zatrzymała II wojna światowa. W tym czasie Żabińscy zaangażowali się w konspirację. W pustych klatkach i pawilonach ukrywano ludzi, amunicję i broń. Dodatkowo Jan udzielał lekcji na tajnych kompletach. W czasie wojny ich dom – „Willa pod Zwariowaną Gwiazdą” stał się schronieniem dla uciekinierów z warszawskiego getta. Za tę działalność Antonina i Jan Żabińscy zostali odznaczeni medalem „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”.
„Postąpiliśmy tak jak należało” - powiedział przed laty Jan Żabiński. „To nie bohaterstwo. To zwykła ludzka przyzwoitość” - dodał ucinając w ten sposób próbę przypisania mu heroicznych czynów. Skromność oraz zwyczajność Antoniny i Jana Żabińskich była ich największą siłą.
Po wojnie Żabińscy działali przy odbudowie Warszawskiego ZOO. Jan ponownie objął stanowisko dyrektora, niestety w 1951 roku został zmuszony do rezygnacji. Po tym wydarzeniu zajmował się popularyzacją zoologii.
Willa pod Zwariowaną Gwiazdą jako jedyna nie została zniszczona podczas ataków. Otacza ją ogród, gdzie rośnie m.in. miłorząb japoński - drzewo zasadzone przez Jana. W jej pobliżu stoi odlew kaczora, pierwsza powojenna rzeźba wykonana przez rzeźbiarkę Magdalenę Gross, uratowaną przez Żabińskich. W XXI w. budynek wyremontowano i odtworzono klimat lat trzydziestych, zgromadzono wiele pamiątek, zdjęć, dokumentów z czasów okupacji.
Willę można zwiedzać: /willa-zabinskich/zwiedzanie
Historia Willi Żabińskich: /willa-zabinskich/historia
Warszawskie ZOO kultywuje pamięć Antoniny i Jana Żabińskich przypominając o ważnych dla ZOO i Warszawy wydarzeniach. Pamiętają i przypominają postaci Żabińskich muzea, uczelnie, organizacje społeczne, IPN, media i vlogerzy internetowi. Na świecie historię Antoniny i Jana Żabińskich rozsławiła hollywoodzka produkcja „Zookeeper wife” (polski tytuł „Azyl”). O ich bohaterstwie powstało kilka programów telewizyjnych, filmów dokumentalnych, w tym jeden obszerniejszy: „O zwierzętach i ludziach”. Napisano mnóstwo książek opisujących ich historię albo inspirowanych ich bohaterstwem. I wcale nas to nie dziwi, bo historia małżeństwa jest bohaterska i niezwykle inspirująca. Bardzo cieszymy się, że nie tylko my znamy te wydarzenia sprzed lat, ale także szersze grono odbiorców. Jesteśmy dumni, że Warszawskie ZOO, otrzyma tak wspaniałych patronów, którzy silnie i na zawsze wpisali się w historię tego miejsca.
Wspomnienie – opowieść o Antoninie i Janie Żabińskich - ZOBACZ FILM
Polecamy też profil na Facebooku „Antonina i Jan Żabińscy”, gdzie redaktorka profilu i kustoszka „Willi Pod Zwariowaną Gwiazdą” Olga Żmuda - Zbonikowska przypomina ważne momenty życia i mnóstwo ciekawostek związanych z rodziną Żabińskich – ZOBACZ PROFIL FB
Fotografie pochodzą z Archiwum Warszawskiego ZOO i Rodziny Państwa Żabińskich
